يُرِيدُ الله‌ُ أَنْ‌ يُخَفِّف‌َ عَنْكُم‌ْ وَ خُلِق‌َ الْإِنْسَان‌ُ ضَعِيفَاً (نساء: 28)

خدا ميخواهد (با احكام مربوط به ازدواج با كنيزان و مانند آن،) كار را بر شما سبك كند و انسان، ضعيف آفريده شده (و در برابر طوفان غرايز، مقاومت او كم است) (28)

وَ يَدْع‌ُ الْإِنْسَان‌ُ بِالشَّرِّ دُعَاءَه‌ُ بِالْخَيْرِ وَ كَان‌َ الْإِنْسَان‌ُ عَجُولاً (اسراء: 11)

انسان (بر اثر شتابزدگى)، بديها را طلب مى‏كند آن گونه كه نيكيها را مى‏طلبد و انسان، هميشه عجول بوده است! (11)

وَ إِذَا مَسَّكُم‌ُ الضُّرُّ فِي‌ الْبَحْرِ ضَل‌َّ مَنْ‌ تَدْعُون‌َ إِلاَّ إِيَّاه‌ُ فَلَمَّا نَجَّاكُم‌ْ إِلَي‌ الْبَرِّ أَعْرَضْتُم‌ْ وَ كَان‌َ الْإِنْسَان‌ُ كَفُورَاً (اسراء: 67)

و هنگامى كه در دريا ناراحتى به شما برسد، جز او، تمام كسانى را كه (براى حل مشكلات خود) مى‏خوانيد، فراموش مى‏كنيد اما هنگامى كه شما را به خشكى نجات دهد، روى مى‏گردانيد و انسان، بسيار ناسپاس است! (67)

قُلْ‌ لَوْ أَنْتُم‌ْ تَمْلِكُون‌َ خَزَائِن‌َ رَحْمَة‌ِ رَبِّي‌ إِذَاً لَأََمْسَكْتُم‌ْ خَشْيَة‌َ الْإِنْفَاق‌ِ وَ كَان‌َ الْإِنْسَان‌ُ قَتُورَاً (اسراء: 100)

بگو: «اگر شما مالك خزائن رحمت پروردگار من بوديد. در آن صورت، (بخاطر تنگ نظرى) امساك مى‏كرديد، مبادا انفاق، مايه تنگدستى شما شود» و انسان تنگ نظر است! (100)

وَ لَقَدْ صَرَّفْنَا فِي‌ هَذَا الْقُرْآن‌ِ لِلنَّاس‌ِ مِنْ‌ كُل‌ِّ مَثَل‌ٍ وَ كَان‌َ الْإِنسَان‌ُ أَكْثَرَ شَي‌ْءٍ جَدَلاً (كهف: 54)

و در اين قرآن، از هر گونه مثلى براى مردم بيان كرده‏ايم ولى انسان بيش از هر چيز، به مجادله مى‏پردازد! (54)

وَ يَقُول‌ُ الْإِنْسَان‌ُ أَإِذَا مَا مِت‌ُّ لَسَوْف‌َ أُخْرَج‌ُ حَيَّاً (مريم: 66)

انسان مى‏گويد: «آيا پس از مردن، زنده (از قبر) بيرون خواهم آمد؟!» (66)

أَوَ لاَ يَذْكُرُ الْإِنْسَان‌ُ أَنَّا خَلَقْنَاه‌ُ مِن‌ْ قَبْل‌ُ وَ لَم‌ْ يَك‌ُ شَيْءً (مريم: 67)

آيا انسان به خاطر نمى‏آورد كه ما پيش از اين او را آفريديم در حالى كه چيزى نبود؟! (67)

خُلِق‌َ الْإِنْسَان‌ُ مِن‌ْ عَجَل‌ٍ سَأُرِيكُم‌ْ آيَاتِي‌ فَلاَ تَسْتَعْجِلُون‌ِ (انبياء: 37)

(آرى،) انسان از عجله آفريده شده ولى عجله نكنيد بزودى آياتم را به شما نشان خواهم داد! (37)

إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمَانَة‌َ عَلَي‌ السَّمَاوَات‌ِ وَالْأَرْض‌ِ وَالْجِبَال‌ِ فَأَبَيْن‌َ أَنْ‌ يَحْمِلْنَهَا وَ أَشْفَقْن‌َ مِنْهَا وَ حَمَلَهَا الْإِنْسَان‌ُ إِنَّه‌ُ كَان‌َ ظَلُومَاً جَهُولاً (احزاب: 72)

ما امانت (تعهّد، تكليف، و ولايت الهيّه) را بر آسمانها و زمين و كوه‏ها عرضه داشتيم، آنها از حمل آن سر برتافتند، و از آن هراسيدند امّا انسان آن را بر دوش كشيد او بسيار ظالم و جاهل بود، (چون قدر اين مقام عظيم را نشناخت و به خود ستم كرد)! (72)

أَوَ لَم‌ْ يَرَ الْإِنْسَان‌ُ أَنَّا خَلَقْنَاه‌ُ مِنْ‌ نُطْفَة‌ٍ فَإِذَا هُوَ خَصِيم‌ٌ مُبِين‌ٌ (يس: 77)

آيا انسان نمى‏داند كه ما او را از نطفه‏اى بى‏ارزش آفريديم؟! و او (چنان صاحب قدرت و شعور و نطق شد كه) به مخاصمه آشكار (با ما) برخاست! (77)

لاَ يَسْأَم‌ُ الْإِنْسَان‌ُ مِنْ‌ دُعَاءِ الْخَيْرِ وَ إِنْ‌ مَسَّه‌ُ الشَّرُّ فَيَؤُوس‌ٌ قَنُوط‌ٌ (فصلت: 49)

انسان هرگز از تقاضاى نيكى (و نعمت) خسته نمى‏شود و هر گاه شرّ و بدى به او رسد، بسيار مأيوس و نوميد مى‏گردد! (49)

أَيَحْسَب‌ُ الْإِنْسَان‌ُ أَنْ لَن‌ْ نَجْمَع‌َ عِظَامَه‌ُ (قيامة: 3)

آيا انسان مى‏پندارد كه هرگز استخوانهاى او را جمع نخواهيم كرد؟! (3)

بَل‌ْ يُرِيدُ الْإِنْسَان‌ُ لِيَفْجُرَ أَمَامَه‌ُ (قيامة: 5)

(انسان شك در معاد ندارد) بلكه او مى‏خواهد (آزاد باشد و بدون ترس از دادگاه قيامت) در تمام عمر گناه كند! (5)

يَقُول‌ُ الْإِنْسَان‌ُ يَوْمَئِذٍ أَيْن‌َ الْمَفَرُّ (قيامة: 10)

آن روز انسان مى‏گويد: «راه فرار كجاست؟!» (10)

يُنَبَّأُ الْإِنْسَان‌ُ يَوْمَئِذٍ بِمَا قَدَّم‌َ وَ أَخَّرَ (قيامة: 13)

و در آن روز انسان را از تمام كارهايى كه از پيش يا پس فرستاده آگاه مى‏كنند! (13)

بَل‌ِ الْإِنْسَان‌ُ عَلَي‌ نَفْسِه‌ِ بَصِيرَة‌ٌ (قيامة: 14)

بلكه انسان خودش از وضع خود آگاه است، (14)

أَيَحْسَب‌ُ الْإِنْسَان‌ُ أَنْ‌ يُتْرَك‌َ سُدَي‌ً (قيامة: 36)

آيا انسان گمان مى‏كند بى‏هدف رها مى‏شود؟! (36)

يَوْم‌َ يَتَذَكَّرُ الْإِنْسَان‌ُ مَا سَعَي‌ (نازعات: 35)

در آن روز انسان به ياد كوششهايش مى‏افتد، (35)

قُتِل‌َ الْإِنْسَان‌ُ مَا أَكْفَرَه‌ُ (عبس: 17)

مرگ بر اين انسان، چقدر كافر و ناسپاس است! (17)

فَلْيَنْظُرِ الْإِنْسَان‌ُ إِلَي‌ طَعَامِه‌ِ (عبس: 24)

انسان بايد به غذاى خويش (و آفرينش آن) بنگرد! (24)

يَا أَيُّهَا الْإِنْسَان‌ُ مَا غَرَّك‌َ بِرَبِّك‌َ الْكَرِيم‌ِ (انفطار: 6)

اى انسان! چه چيز تو را در برابر پروردگار كريمت مغرور ساخته است؟! (6)

يَا أَيُّهَا الْإِنْسَان‌ُ إِنَّك‌َ كَادِح‌ٌ إِلَي‌ رَبِّك‌َ كَدْحَاً فَمُلاَقِيه‌ِ (انشقاق: 6)

اى انسان! تو با تلاش و رنج بسوى پروردگارت مى‏روى و او را ملاقات خواهى كرد! (6)

فَلْيَنْظُرِ الْإِنْسَان‌ُ مِم‌َّ خُلِق‌َ (طارق: 5)

انسان بايد بنگرد كه از چه چيز آفريده شده است! (5)

فَأَمَّا الْإِنْسَان‌ُ إِذَا مَا ابْتَلاَه‌ُ رَبُّه‌ُ فَأَكْرَمَه‌ُ وَ نَعَّمَه‌ُ فَيَقُول‌ُ رَبِّي‌ أَكْرَمَن‌ِ (فجر: 15)

امّا انسان هنگامى كه پروردگارش او را براى آزمايش، اكرام مى‏كند و نعمت مى‏بخشد (مغرور مى‏شود و) مى‏گويد: «پروردگارم مرا گرامى داشته است!» (15)

وَ قَال‌َ الْإِنْسَان‌ُ مَا لَهَا (زلزلة: 3)

و انسان مى‏گويد: «زمين را چه مى‏شود (كه اين گونه مى‏لرزد)؟!» (3)